جایگاه تجارت الکترونیک در کشورهای مطرح

همانطور که می دانید در برهه ای از زمان پیشرفت صنعت ایساتده ایم که تجارت الکترونیک به هدف سهولت معاملات اقتصادی، مورد توجه تمامی بشر قرار گرفته بعلاوه باید اضافه کرد که دسترسی عمومی مردم به اینترنت باعث شده که تجارت الکترونیکی از جایگاه ویژه‌ای در کشورهای مطرح برخوردار گردد.

بسیاری از محققان بر این باورند که بشر به خوبی وارد عرصۀ صنعت و تجارت شده و هرروز روش های خلّاقانه ای بصورتهای گوناگون به آن اضافه می کند تا امروز که شاهد یکی از محبوبترین روشهای تجارت یعنی خریدوفروش اینترنتی در ایران عزیزمان هستیم؛ اینگونه است که وب به عنوان جایگاه اصلی برای نسل اولیه ی بازارهای حرّاجی، معاملات تجارت – تجارت و همچنین تجارت با مصرف کننده به شمار می آید.

به طور کلّی، روند پیدایش و شکل گیری تجارت الکترونیک به ۵ مرحله ی زیر تقسیم بندی می شود

• پیدایش شبکه های خصوصی
• پیدایش پست الکترونیک و چت
• ظهور مرورگرها
• شروع فعالیت سایت های خرده فروشی
• تعریف مدل های تجارت الکترونیک

زمینه های کاربرد تجارت الکترونیکی بسیار فراتر از مبادله کالا و خدمات می باشد و مقیاس وسیعی از جنبه های مختلف تجاری و اقتصادی را در بر می گیرد اما چنانچه بخواهیم تعریفی ساده و جامع از تجارت الکترونیک داشته باشیم باید بگوییم تجارت الکترونیک عبارتست از روش های نوین اقتصادی برای انجام مبادلات تجاری در قالب الکترونیکی بطوریکه تمام ابعاد و فرآیند بازار با استفاده از شبکه های ارتباطی کامپیوتری، بویژه اینترنت و تکنولوژی web، به هدف سهولت تبادل اطلاعات، خرید و فروش، حمل و نقل کالا و تسریع روابط بین طرفین معامله؛ انجام می پذیرد.

انواع/دسته بندی تجارت الکترونیک

اگر چرخۀ معاملات اینترنتی را در سه ناحیه ی دولت(Government)، تجارت(Business) و مصرف‌کننده(Consumer)، تعرف کنیم، ماتریس زیر تمامی مدل های قابل تصور تجارت الکترونیک را شامل می‌شود

• G2B      G2C      G2G
• B2B      B2C      B2G
• C2B      C2C      C2G

در این رساله از میان ۹ مدل فوق الذکر تنها به بررسی مدل های B2B،B2C و C2B،C2C پرداخته ایم:

• B2B: تمام افراد طرف قرارداد و استفاده‌کنندگان از این مدل تجارت الکترونیک، شرکت‌ها و یا سازمان‌ها هستند.

• B2C: فروش مستقیم محصولات از شرکت‌ها و ارائه‌کنندگان خدمات به خریدارهای شخصی (e.g. www.Amazon.com)

• C2B: افرادی که می‌خواهند خدمات و تولیدات خود را از طریق اینترنت به شرکت‌ها و سازمان‌ها بفروشند این مدل از تجارت را بوجود می‌آورند.
• C2C: در این نوع تجارت اشخاص به واسطۀ یک سایت محصول یا خدماتشان را مستقیماً به شخص دیگری می‌فروشند (e.g. www.ebay.com)

مزایای تجارت الکترونیک را می‌توان بطور کلی به پنج دسته تقسیم کرد:

1. ایجاد بستر ارتباطی مناسب
2. از بین رفتن واسطه‌ها
3. افزایش قدرت خریداران و پیدایش بازارهای جدید برای تولید کنندگان
4. سفارشی کردن محصولات درخواستی و خدمات پشتیبانی قوی
5. پیدایش مؤسسات اقتصادی نو پا و رقابت سراسری

مزایای تجارت الکترونیک برای مشتریان

1. صرفه‌جویی در زمان
2. وجود طیف وسیعی از گزینه‌های مختلف و در نتیجه افزایش امکان انتخاب
3. سهولت مقایسه ی محصولات
4. امکان بررسی‌ نظرات و پیشنهادات سایر مشتریان
5. امکان استفاده از جشنواره ها و کوپن های تخفیف
6. خرید به صرفه و ارزانتر نسبت به تجارت سنتی

مزایای تجارت الکترونیک برای کسب‌و‌کارها‌

1. کاهش قیمت خرید مواد اولیه
2. کاهش زمان چرخه ی تولید
3. فروش ۲۴ ساعته در ۳۶۵ روز سال
4. افزایش کارایی و اثربخشی در خدمت‌دهی به مشتریان
5. افزایش پایگاه مشتریان
6. افزایش فروش
7. کاهش هزینه‌های انبارداری، کاهش هزینه‌های بازاریابی، کاهش هزینه‌های فروش، حذف واسطه‌گری و…
8. گسترش حوزه‌ی تجارت
9. ساده شدن پرداخت‌های دوره‌ای
10. تسریع تراکنش‌های مالی

ابزارهای اصلی تجارتی الکترونیک

• کد میله ای(بارکد): پس از پذیرش عضویت در مرکز ملی شماره‌گذاری کالا، پیش شماره‌ای به هر شرکت اختصاص داده می شود که برای تعیین شمارۀ محصولات مورد استفاده قرار می‌گیرد و البته شناسایی آن محصول را در سرتاسر جهان امکانپذیر می‌سازد.
• پست الکترونیکی(E-mail): ارسال نامه ها در عصر اطلاعات بصورت الکترونیکی انجام می پذیرد که ویژگی‌هایی به شرح ذیل دارد:
  • رسیدن نامه به مقصد مورد نظر کاملا تضمین می‌گردد.
  • زمان ارسال نامه کمتر از چند ثانیه طول می‌کشد.
  • ارسال نامه‌های متعدد ولی با یک مضمون به اشخاص و شرکتهای مختلف بسیار آسان می گردد.

• بانکداری الکترونیکی(E-BANKING): تمام فرآیندهای مالی بانک ها از طریق مبادلۀ الکترونیکی داده‌ها به منظور دقت عمل بیشتر و تسریع ارائه ی خدمات به مشتریان انجام می گیرد.

پرداخت‌ هزینه در تجارت الکترونیکی

مؤسسات گشایشگر(بانک یا یک مؤسسه ی غیر بانکی) ایجاد کننده ی ابزار و وسایل های پرداختی در تجارت الکترونیک از قبیل کارتهای اعتباری، کارتهای هوشمند(Smart Cards)، چک ها و حواله‌های الکترونیکی هستند که در پرداخت از شخصی به شخص دیگر مورد استفاده قرار می گیرند بدون آنکه نیازی به دیدار آن دو شخص باشد.